Eerste boek in ut Dokkumers: Siderius de Granaet

vr 4 november 2022, 19.05 uur

DOKKUM - Vrijdagmiddag werd in het Stadhuis van Dokkum het eerste in het Dokkumers geschreven boek met als titel "Siderius de Granaet" uitgereikt aan loco-burgemeester Aant Jelle Soepboer, nadat het boek door Siderius was binnen gebracht.

In de oorlogsjaren verscheen het \'jongesboek’ \'Siderius, de Granaet’, geschreven door de bekende Friese volksschrijver Abe Brouwer. Het werd bij jong en oud een groot succes en
Abe Brouwer zou het daarna nog verschillende keren bewerken en opnieuw uitgeven. Twee keer in het Fries en een keer in het Nederlands. Maar nooit in de taal van de stad waar het verhaal zich afspeelde, het Stadsfries van Dokkum.

Metlezers en metkikers

Warner B. Banga is zo’n Dokkumer die zich daar altijd over verbaasd heeft: “Siderius war de held út myn jeugd en faak probearden wij um te overtreffen, mar der binne fanself altyd 'bazen boven bazen’, su’t we in Dokkum sêge. Ik hew allinug noait begrepen, wêrom Siderius nyt krekt as oans ok gewoan Dokkumers praatte op straat …”

Geen boek verdient het volgens hem dan ook meer om in het Dokkumer dialect gelezen te kunnen worden en voor dat idee kreeg hij binnen Ut Genoatskap foar ut gebrúk fan ut Dokkumers de handen wel op elkaar.

Samen met een aantal \'metlezers’ en 'metkikers’ ging hij aan het werk om het boek te vertalen of 'over te setten’, maar dat viel soms nog behoorlijk tegen: “At we an de metlezers en metkikers froegen: Is ut \'kaas’ of is ut \'kees’? sei de ene helft \'kaas’ en de andere helft \'kees’! Dat ging su met heel feul woarden ...”

Skriversarkje

Het werd ook een project van de lange adem, maar uiteindelijk bleef een klein groepje meelezers over. Van de Stichting Frysk Letterkundich Museum en Dokumentaasjesintrum (FMLD) kreeg Warner Banga twee keer de gelegenheid om in alle rust in een petgat bij De Feanhoop in het \'Skriuwersarkje’ van Rink van der Velde aan zijn vertaling te werken. De rust en stilte in het arkje van het Fryske Gea heeft zeker bijgedragen aan het slagen van dit Siderius-project. Ruim vijf weken kon de vertaler hier in de zomers van 2021 en 2022 zijn monnikenwerk doen, steeds via de mail in contact met zijn 'metkikers’.

Een tocht terug in de tijd

'Siderius de Granaet in ut Dokkumers’ is veel meer geworden dan alleen een 'vertaling’.
Allereerst dook Warner Banga in de geschiedenis van het ontstaan van dit jongensboek en de redenen waarom Abe Brouwer het ruim tachtig jaar geleden schreef, 'nyt foar meiskes’ of toch wel? Wie was Abe Brouwer eigenlijk en wie is de Dokkumer donderstraal Siderius, waarover hij
schrijft alsof het allemaal echt gebeurd is? Veel personages uit het boek hebben werkelijk
bestaan en ook de plaatsen, steegjes en straten in het verhaal zijn er nog steeds! 'Siderius de Granaet’ in ut Dokkumers is een boeiend en humoristisch – want Siderius was de 'Pietje Bell’ van Dokkum! – verhaal, maar het is bovendien een rijk geïllustreerde tocht geworden, een reis terug in de tijd door het Dokkum van een eeuw geleden.
Verder wordt achterin het boek uitgelegd wat het Dokkumers Stads zo bijzonder maakt.

Voor jong en oud

Siderius de Granaet’ in ut Dokkumers verschijnt op vrijdag 4 november, precies 80 jaar na de eerste uitgave en ruim 50 jaar na de tweede 'op’e nij fertelde’ Friese uitgave van het jeugdboek door de KFFB, waar opnieuw jong en oud van zal kunnen genieten.

Dankzij steun van de Provincie Fryslân, de gemeente Noardeast-Fryslân (de Wurkgroep
Streektaalstipers), de Stifting Frysk Letterkundich Museum en Dokumentaasjesintrum en Het Dokkumer Stadsfonds kost dit gebonden boek slechts € 12,50. Verkrijgbaar in de boekwinkel of via: www.historia-doccumensis.nl onder \'Publicaties’.

FOTONIEUWS