De energietransitie waar Nederland de komende decennia mee te maken krijgt, zorgt ervoor dat stroom steeds duurzamer wordt opgewekt

Waarom stijgen de elektriciteitsprijzen?

vr 1 november 2019, 15.00 uur

LEEUWARDEN - De prijzen voor elektriciteit zijn in heel West-Europa het afgelopen jaar gestegen. In ons eigen land stegen de groothandelsprijzen voor stroom zelfs harder dan in de landen om ons heen. Deze conclusie trekt netbeheerder TenneT in haar meest recente jaarrapport, waarin de nieuwste ontwikkelingen op de energiemarkt worden behandeld.

Nederland is geen koploper
Opvallend is dat Nederland, ondanks de fors stijging van 33 procent voor de groothandelsprijzen voor elektriciteit, bij lange na niet de koploper in Centraal-West Europa bleek te zijn. Die positie werd vorig jaar ingenomen door Denemarken. Ook in Noorwegen, Zweden, Finland, Polen en Oostenrijk stegen de prijzen voor elektriciteit vorig jaar nog harder dan in Nederland. Als we de prijzen van de Nederlandse energieleveranciers vergelijken met het Europese gemiddelde, dan bevinden we ons wel aan de dure zijde, aangezien dat gemiddelde in 2018 uitkwam op een plus van 24 procent.

Oorzaken
In veel gevallen is er een sterk verband tussen de manier waarop er in een land stroom wordt opgewekt en het prijsniveau van elektriciteit. België is in dat geval een goed voorbeeld. Het land had in 2018 te kampen met technische problemen in een aantal van haar kerncentrales, waardoor deze langere tijd geen stroom konden produceren. Om aan de elektriciteitsvraag van de Belgen te kunnen blijven voldoen, moest er dus dure stroom vanuit het buitenland geïmporteerd worden. Het steeds verder dichtdraaien van de gaskraan in Groningen zorgde in ons eigen land onder meer voor prijsstijgingen op de stroommarkt. In Nederland maken diverse elektriciteitscentrales namelijk gebruik van gas voor het opwekken van stroom. Omdat er minder binnenlands gas beschikbaar was, moest dat tegen een hogere prijs in het buitenland worden gekocht. Nederlandse energiebedrijven wisten de stijging van de stroomkosten in 2018 overigens nog enigszins te temperen door ook goedkope stroom uit Duitsland in te kopen.

Andere prijsinvloeden
In Europa staan uiteraard niet alleen maar kern- en gascentrales. Op veel locaties worden ook nog steeds kolen gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. Vanwege de steeds grotere vraag naar kolen in met name Aziatische landen stegen ook op dat vlak de prijzen in 2018. Daar bovenop kregen elektriciteitscentrales met hogere lastendruk te maken vanwege hun vervuilende CO2-uitstoot. In diverse Europese landen waren ook weersomstandigheden van invloed op de stijging van de stroomprijzen. Zo moesten een aantal landen die voornamelijk waterkracht voor het opwekken van elektriciteit gebruiken capaciteit in het buitenland inkopen, omdat langdurige droge periodes ervoor zorgden dat de stuwmeren minder goed gevuld bleven.

Hogere prijzen vanwege energietransitie
De energietransitie waar Nederland de komende decennia mee te maken krijgt, zorgt ervoor dat stroom steeds duurzamer wordt opgewekt. Maar dat betekent niet automatisch dat stroomprijzen zullen dalen. De aanleg van zonneparken, zoals Sinnegreide in Buitenpost, vereisen forse investeringen die uiteindelijk wel gewoon terugverdiend moeten worden. Kortom, ook in de komende jaren zullen de prijzen voor elektriciteit naar verwachting verder blijven stijgen. Regelmatig de prijzen van energieleveranciers vergelijken blijft ook in de nabije toekomst dus absoluut noodzakelijk om de maandelijkse energierekening betaalbaar te kunnen houden.