Account
Logo
Zoeken
8.2 °C

© BD-Fotografie/Berend

Fonds doet eerste uitkering B'laan

za 24 maart 2007, 19.35 uur

BOELENSLAAN - Het Durk Pultrum Fonds in Boelenslaan heeft zaterdagochtend zijn eerste uitkering gedaan in dorpshuis De Smoutte in Boelenslaan. Voorzitter Jaap Jongejan reikte een cheque van 1500 euro uit een Jappie Borger, directeur van de Jan van Zuilenskoalle in Boelenslaan.

Voor de uitreiking plaatsvond heeft Jelle Witteveen uit Boelenslaan nog een foto onthuld, deze hing vroeger altijd boven het biljart van café 't Volksgebouw in Boelenslaan. Na vele rondzwervingen werd de foto in de archieven van de Jan van Zuilenskoalle gevonden.

Hieronder nog een verhaal over het ontstaan van het Durk Pultrum Fonds

Volksgebouw Boelenslaan wordt Durk Pultrum Fonds

Het Volksgebouw te Boelenslaan is inmiddels geen café meer. Na meer dan 70 jaar ging het over in particuliere handen en beëindigde het zijn positie als verenigingsgebouw van de toenmalige SDAP en naderhand van de PvdA. Toch blijft het een functie houden voor Boelenslaan en omgeving. De opbrengst van de verkoop wordt ondergebracht in een fonds dat gebruikt kan worden voor doelen die als oogmerk hebben het bevorderen en ondersteunen van het leefklimaat op het platteland. Jaarlijks stelt het stichtingsbestuur 5000 euro beschikbaar voor initiatieven of activiteiten op het gebied van onderwijs, cultuur, sport of politiek. De aanvragen kunnen betrekking op het gehele noorden van het land, maar zijn vooral gericht op Boelenslaan en omgeving

Bijzondere historie

Het Volksgebouw te Boelenslaan heeft een bijzonder historie. Als dorpscafé eindigde het zijn bestaan in 2006. Maar aan de geschiedenis van dit gebouw zijn de namen verbonden van Piter Jelles Troelstra, Herman Gorter en ds. Kijlstra van Rottevalle. “In een vergadering met de arme arbeiders van de Surhuisterveensterheide, in een nauwe schuur onder hondenweer gehouden, was in februari 1898 een Heidebond opgericht” zo schrijft Troelstra in zijn Gedenkschriften. Aan deze bond werd een commissie verbonden om te komen tot een eigen gebouw voor de heidearbeiders. In november 1899 voltooide deze commissie haar taak en werd het ‘Huis op de Heide’ feestelijk geopend.

Aan het eind van de 19e eeuw leefde de bevolking op de Friese heide in grote ellende. De vervening van dit gebied was grotendeels beëindigd. De voormalige veenarbeiders hadden nauwelijks middelen van bestaan en vestigden zich op de heide, in onderkomens die de naam woning niet verdienden. Als los arbeider probeerden zij het hoofd boven water te houden. Met stoelen matten of boenders maken vulden zij hun schamele inkomen aan. De kindersterfte was groot en de bewoners waren vaak afhankelijk van de karige bedeling van de kerken. Het benodigde geld voor het ‘Huis op de Heide’ werd grotendeels bijeengebracht door vermogende SDAP- partijgenoten van Troelstra.

Nieuwe start

Maar reeds in 1915 werd het ‘Volksgebouw’ afgebroken en hadden de bewoners van de Surhuisterveensterheide geen verenigingsgebouw meer. Dat duurde tot 1933. In dat jaar nam Durk Pultrum, gemeenteraadslid van Achtkarspelen en voorzitter van de plaatselijke SDAP-afdeling, het initiatief om een nieuw ‘Volksgebouw’ te stichten. Op een stukje grond tegenover de hervormde kerk bouwde Bareld Dalstra van Surhuisterveen een nieuw partijgebouw met woongedeelte.

De reeds jaren geleden overleden Miente van der Molen werd in 1983 geïnterviewd voor het ledenblad van de PvdA-Achtkarspelen. Hij wist zich nog uitstekend te herinneren hoe het gebouw tot stand kwam . “In de crisisjaren sloeg men op De Loane de handen ineen en stichtte een eigen gebouw. De leden van de SDAP zorgden voor de fundering. De bouwkosten moesten bijeengebracht worden door de verkoop van loten. De hoofdprijs was een nieuwe fiets. Wij gingen de wijde regio in om de loten aan de man te brengen. Op de fiets naar de markten van Zuidlaren en Roden. Ook Durk Pultrum, onze voorzitter, ging mee. Durk was een markant figuur. Zo had Jelle Dam, de plaatselijke timmerman, een doodskist voor Pultrum gemaakt, een rode! Jarenlang heeft dat ding bij hem op zolder gestaan. Toen hij in 1959 overleed was de kist in opdracht van de familie echter zwart geverfd”.

Na de oorlog

In de oorlog werd het gebouw gevorderd door de Duitsers, maar na de oorlog kwam het gebouw in het bezit van de plaatselijke PvdA-afdeling als rechtsopvolger van de SDAP. Het partijgebouw kreeg gaandeweg meer de functie van dorpscafé. Maar nog steeds was het de plek waar de PvdA- afdeling zijn 1 mei bijeenkomsten hield en was het gebouw onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van de sociaaldemocratie. In 1949, Miente Steensma en zijn vrouw Hiltje waren toen beheerders, werd een kleuterschool in het Volksgebouw gehuisvest. Janke Dalstra uit Surhuisterveen werd juf. Het Volksgebouw werd in die tijd bestuurd door Durk Pultrum, kaaskoopman; Rinze Rinzema, winkelier; Anne Boelens, arbeider; Siebe Boomsma, zuivelbewerker en Sijtze Dijkstra, arbeider. In het begin van de jaren ’60 vertrok beheerder Steensma naar Drachten, waarna Andries Hoeksma zijn opvolger werd.

Zo bleef de bijzondere situatie ontstaan die gaandeweg uniek werd in Nederland: een lokale PvdA-afdeling die een eigen gebouw bezit. Japik Bos werd beheerder en bleef dat tot 1976. Omdat de afdeling geen rechtspersoonlijkheid bezat, werd het beheer in de jaren zeventig overgedragen aan een stichting bestaande uit PvdA-bestuurders. Albert en Tsjip Kooistra runden het gebouw tot begin tachtiger jaren en daarna nam Kees Praamstra de zaak over. Vanaf 1985 beheerden Pieter en Baukje Tjoelker het Volksgebouw tot Pieters overlijden in 2001. In 2006 kwam een einde aan deze bijzondere historie. Het café ‘Het Volksgebouw’ werd verkocht en kwam in particuliere handen.

Durk Pultrum Fonds

De geschiedenis van het Volksgebouw is nauw verbonden met de sociale positie van de inwoners van de Friese Wouden. Met de oprichting van het ‘Durk Pultrum Fonds’ wordt de man geëerd die zich inzette voor een verenigingsgebouw dat ten goede moest komen aan de plaatselijke bevolking. In dit fonds zijn de opbrengsten ondergebracht van de verkoop van het Volksgebouw. Het stichtingsbestuur wordt vanaf 1 januari 2007 gevormd door Jaap Jongejan (voorzitter), Hinke Hermsen (secretaris), Jelle Witteveen, Lieuwe van der Bij (allen te Boelenslaan) en oud- Loanster Tinus Jongsma te Surhuisterveen (penningmeester).

Het bestuur van de stichting ‘Volksgebouw Boelenslaan’ stelt vanuit dit fonds elk jaar middelen beschikbaar voor doelen die gericht zijn op het bevorderen van het leefklimaat op het platteland op het terrein van politiek, onderwijs, cultuur of sport. De stichting richt zich op de drie noordelijke provincies, maar in het bijzonder op het dorp Boelenslaan en haar directe omgeving. Jaarlijks wordt maximaal 5000 euro aan het fonds onttrokken. Belangstellenden kunnen zich met een verzoek richten tot het bestuur van de stichting. Drie maal per jaar kunnen verzoeken ingediend worden (voor 1 november, 1 februari en 1 mei).

Zo is de cirkel rond. De oorspronkelijke doelstellingen van het ‘Huis op de Heide’ zijn gerealiseerd, de leefomstandigheden van de bevolking zijn aanzienlijk verbeterd. Maar de band met het verleden blijft bestaan: het bevorderen van het leefklimaat. Maar nu op het brede terrein van politiek, onderwijs, cultuur of sport.

 

Heb je een tip? WhatsApp!
Stuur je bericht, foto of video via:
+31638400733 of via de tiplijn

Meer nieuws



regionaal nieuws

Brandweer blust brand in plezierjacht

Brandweer blust brand in plezierjacht

Poll: Moet je altijd Fries kunnen spreken op de rechtbank?

Ja, altijd  
66.2%
Ja, op aanvraag  
15.8%
Nee  
17.9%
? aantal stemmen | login en stem ook mee!

regionaal nieuws

Dokkumer gaf agent kopstoot na bedreiging vriendin

Dokkumer gaf agent kopstoot na bedreiging vriendin





regionaal nieuws

Gestolen machines terug dankzij Dokkums detectivewerk

Gestolen machines terug dankzij Dokkums detectivewerk