Fryslân Dok: BBB-lid heeft huis vol erotische beelden

Eelke Rekker wo 11 december 2024, 14:05 column

Thuis hebben we een spelletje als we een documentaire van Omrop Fryslân aanzetten: kunst of boeren? Bij "BBB yn alle Steaten" hoefden we geen seconde te twijfelen. Dit was boeren, maar dan in de politiek. Fryslân Dok, het paradepaardje van Omrop Fryslân dat iedere zondag op NPO 2 te zien is, zet in vier afleveringen de BoerBurgerBeweging in de schijnwerpers. De partij die met 14 zetels een historische entree maakte in de Friese Staten. Het beloofde een blik achter de schermen te worden van hoe nieuwkomers het bestuur aanpakken. Wat we kregen, was een fascinerend, soms komisch, maar vooral rommelig portret van een fractie die tegen veel is, maar weinig lijkt te willen opbouwen.

Politieke beginnersfouten

De documentaire introduceert alle 14 fractieleden van BBB, en dat levert een bonte verzameling op. Neem Cor Keuning, een statenlid met een huis vol erotische beeldjes. Die worden prominent in beeld gebracht, zonder dat iemand uitlegt waarom. Is het kunst? Ironie? Een hobby? We weten het niet.

En dan is er Oene Marinus, de BBB'er verantwoordelijk voor energie. Hij beweert dat oude roetdiesels schoner zijn dan nieuwe auto's. En kerncentrales zoals in China en Rusland? Die zouden ook prima in Friesland passen, want Rolls Royce heeft dat gezegd. Het hoogtepunt van logica komt van het statenlid dat aan zee staat en concludeert dat de leegte van de zee wel meevalt. Waarom? Hij heeft vogels gezien, en die eten blijkbaar nog genoeg vis. Vogels als ecologen, wie had dat ooit gedacht?

Het roept vragen op over de inhoudelijke bagage van sommige fractieleden. Want boosheid brengt je misschien naar de Staten, maar met sentimenten alleen bestuur je geen provincie.

Sentiment regeert de Staten

Deze vrijblijvendheid is niet nieuw. Een paar jaar geleden was het Forum voor Democratie die met veel bombarie provinciale macht greep. Nu is het BBB. Straks wellicht de PVV. Elke keer is er een nieuwe golf van onvrede, een nieuwe politieke beweging die de woede van het moment vertaalt. Maar wat blijft er over als het stof is neergedaald? Fryslân dreigt een provincie te worden waarin het bestuur een draaideur is voor sentimentgedreven partijen, terwijl juist continuïteit en visie nodig zijn om te bouwen aan de toekomst.

Wat Fryslân Dok niet vertelt

De kracht van Fryslân Dok is dat het ons een kijkje geeft in een bestuurslaag die normaal onzichtbaar is. Maar de makers laten kansen liggen. Neem het moment waarop een discussie over biodiversiteit wordt ondersteund door een anonieme quote van een radiostem. Geen gezicht, geen context – precies het soort afstand dat BBB zo vaak bekritiseert. Waarom deze keuze? Juist de makers hadden een brug kunnen slaan en laten zien wie er achter zulke geluiden zitten.

Ook technisch rammelt het. Prachtige beelden van Friese landschappen worden afgewisseld met korrelige, onscherpe shots. Voor een productie met subsidie van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten mag je meer consistentie verwachten. Het voelt alsof de documentaire net als de fractie zelf zoekende is.

Hoopvolle geluiden

Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes. Fractievoorzitter Abel Kooistra, een jong talent met potentie, straalt rust uit in de chaos. Hij schopte het zelfs tot gedeputeerde. En de oud-CDA'er in de fractie, die pleit voor samenwerking en begrijpt dat politiek meer is dan tegen zijn, biedt hoop. Zulke geluiden laten zien dat er groei mogelijk is, mits de fractie bereid is te leren.

Conclusie: bouwen in plaats van blokkeren

"BBB yn alle Steaten" laat zien hoe sentiment de politiek kan beheersen, maar ook hoe snel dat tot chaos kan leiden. Een provincie bestuur je niet met boosheid en tegenstemmen alleen. Fryslân verdient politici die bouwen in plaats van blokkeren. Voor BBB is dit een kans om te laten zien dat ze meer kunnen dan protesteren. Anders zijn ze over een paar jaar, net als Forum, een voetnoot in de geschiedenis van de sentimentspolitiek.

Eelke Rekker
tv-columnist