Tjibbe Brinkman (FNP) wordt benoemd als wethouder in Achtkarspelen

Oppositie en coalitie lijnrecht tegenover elkaar bij installatie wethouders

vr 10 juni 2022, 17.25 uur

BUITENPOST - De feestelijke installatie van de vier (nieuwe) wethouders van Achtkarspelen liet donderdag ruim 3 uur op zich wachten. Het publiek werd getrakteerd op een vragenvuur. Vooral de oppositiepartijen PVV en FvD kaapten de avond omdat ze het gevoel hadden dat ze 'buiten spel' waren gezet.

Burgemeester Oebele Brouwer had alle mensen - de zaal zat vanwege de installatie vol met genodigden - al enigzins voorbereid op een avond met twee gezichten: met een inhoudelijk en een feestelijk deel. Hij had op dat moment nog niet kunnen bevroeden dat de oppositie- en coalitiepartijen lijnrecht tegenover elkaar zouden komen te staan. Brouwer had de genodigden nog maar net welkom geheten en het politieke vuurwerk barste los.

Stukken

Raadslid Jeffrey Graansma (PVV) stoorde zich aan het feit dat hij geen onderliggende stukken had ontvangen. Zo kon hij zich niet goed voorbereiden. Hij stond erop dat daar gelijk duidelijkheid over moest komen voordat de vergadering begon. De stukken zouden onder de pet zijn gehouden.

De gehele raad stemde vervolgens over de openbaarheid van de stukken en alleen de oppositiepartijen stemden voor. Formateur Atsma pareerde daarna de kritiek. Hij vond de verslagen van alle gesprekken vertrouwelijk omdat dat met de partijen was afgesproken. Zo werd er ook gesproken over mensen. En dat kun je niet 'zo maar' openbaar maken. "Der moatst goed mei om gean...." Atsma vond dat de raad dan iets anders had moeten afspreken. "Sa is it rûn en it is ek goed dat it fertroulik bliuwt."

Formatieproces

Joop Atsma uit Surhuisterveen was aanwezig om het formatieproces toe te lichten. Het was volgens hem een lang proces waarbij vanaf het begin wel duidelijk was welke partijen een meerderheid zouden gaan vormen. Het CDA was na de verkiezingen met 6 zetels de grootste geworden, gevolgd door de FNP (4 zetels). Daarna volgen nog enkele kleinere partijen waaruit Gemeentebelangen (3) uit de bus kwam als coalitie-kandidaat.

Frustratie

Vooral de partijen PVV en FvD hadden moeite met de manier waarop alles is gegaan. Ze hadden het gevoel dat ze in een hoekje waren gezet waarbij de huidige coalitiepartijen al akkoorden konden sluiten. Vooral Jeffrey Graansma (PVV) frustreerde de avond. IJde van Kammen (FNP) was er op een zeker moment klaar mee. "Jo ha no de hiele jûn it wurd hân en de hiele jûn eigenlik noch net in wurd sein" zo viel hij Graansma aan. Er waren op dat moment al 70 minuten weggetikt op de klok.

Excuses voorzitter

De overgrote meerderheid in de zaal wilde snel doorgaan naar de feestelijkheden, maar dat ging niet zonder slag of stoot. Burgemeester Oebele Brouwer excuseerde alle aanwezigen meerdere keren en vroeg de oppositiepartijen om het vooral kort en bondig te houden. "De minsken komme hjir foar in feestlike jûn." Hij hoopte dat de debat-uren 'louterend' zouden zijn voor de komende vier jaren. "Dy investering moatte wy dan mar dwaan..."

Het waren vooral de partijen FvD, PVV, GroenLinks en PvdA die moeite hadden met de gang van zaken. Tjitske Veenstra (GL) gaf toe dat er veel communicatiefouten zijn gemaakt bij iedereen. Daardoor zijn de oppositie- en coalitiepartijen niet open en transparant met elkaar omgegaan. Als gevolg daarvan staat men bijna lijnrecht tegenover elkaar.

'Folslein helder'

Atsma, die zijn taak pro-deo uitvoerde, zei dat zijn opdracht 'folslein helder' was geweest. Zijn opdracht was om de formatie te regelen en dat was niet in het openbaar. Dan had de raad dat vooraf moeten bepalen. Alle tussenstappen waren volgens Atsma gecommuniceerd. "Net fia de parse mar ik ha jimme ien foar ien benadere mei de fraach welke twa partijen en trije partijen mei elkoar yn petear gienen....." Hij gaf ook duidelijk aan dat de meeste partijen de gesprekken niet in de openbaarheid wensten te hebben.

Spoeddebat zonder formateur

Atsma kaatste de bal ook terug naar de oppositie toen hij aangaf hoogst verbaasd te zijn dat er vanuit het niets een spoeddebat was aangevraagd zonder dat hij - de hoofdrolspeler als informateur - was uitgenodigd. Hij moest het vernemen uit de krant. "At je it ha oer iepenheid, hie my dan útnoege, dan hie ik in ferhaal dwaan kint." Atsma was graag gekomen. Toos van der Vaart (CU) gaf later aan dat dat anders had gemoeten. Gebrek aan ervaring was de oorzaak geweest. Haar (oppositie)partij heeft later ook nog input gegeven voor het bestuursakkoord.

'Mei-inoar'

Na de toelichting van formateur Atsma werd het bestuursakkoord uitgereikt aan Brouwer. Hij nam twee exemplaren in ontvangt, zowel een Friese variant als een Nederlandse. Beide documenten hadden een Friese titel: 'Mei-inoar'. Iedereen was het er wel over eens dat dat niet (of juist wel) van toepassing was op deze raadsvergadering.

Vier wethouders

Op deze avond werd ook besloten dat de vier nieuwe wethouders allemaal een voltijdfunctie krijgen. Voorheen was er in totaal 3.6 fte beschikbaar voor vier wethouders. Dat is nu opgehoogd naar 4 fte.

Benoeming

Na zo'n 3 uur werden uiteindelijk de heer J. Spoelstra (CDA), mevrouw L. van der Tuin-Kuipers (CDA), de heer T.O. Brinkman (FNP) en de heer S.W. Vegelin (GBA) benoemd als wethouder van de gemeente Achtkarspelen.