Onderzoek: 'Ambtenaren verdienen meer salaris'

wo 30 juni 2021, 18.50 uur

BUITENPOST - De ambtenaren van Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen verdienen een hoger salaris. Dat is één van de conclusies van een evaluatie van het bureau Berenschot. In opdracht van de twee gemeenten werd de Werkmaatschappij 8KTD onder de loep genomen. De ingezette fusie zorgde voor een hogere werkdruk op ambtenaren in een grote geworden gemeente.

Sinds 2020 werken de ambtenaren (ruim 400 formatieplaatsen) via de nieuwe gemeentelijke organisatie. Daarnaast hebben Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel ook nog hun eigen 'teams beheer' die uit 145 formatieplaatsen bestaan.

De evaluatie kreeg de naam 'Pet ôf foar 't ferline, jas út foar de takomst' en werd dinsdagavond digitaal aan de twee gemeenteraden gepresenteerd.

Fusie levert geen besparing op

De beloofde geldbesparing heeft de fusie tot op heden niet opgeleverd. De aanleiding voor de fusie was juist het geld. Uit het onderzoek komt naar voren dat er (nog) geen sprake van efficiency is.

De samenwerking kreeg gestalte onder het motto 'samen, tenzij' en volgens Berenschot ligt de focus op dit moment te vaak op 'tenzij'. Er zou veel meer geharmoniseerd moeten worden om synergie te behalen. "Veel ambtenaren hangen nog aan hun oude gemeente. Zo krijg je niet de synergie die we willen...." zo omschreef Philip van Veller van Berenschot de kwestie.

Uit een benchmark met andere gemeenten bleek wel dat de kosten van de samenwerking per inwoner op een gemiddeld niveau ligt (in vergelijking met andere gemeenten in Nederland). De kosten liggen 5% hoger dan het gemiddelde en dat is volgens Berenschot acceptabel.

Dubbel zo grote gemeente

Het onderzoeksbureau constateert bovendien dat er veel verloop is onder het personeel. "Het is geen gemakkelijker organisatie en sommige mensen willen voor één gemeente werken. Het is best complex." concludeerde Philip van Veller van Berenschot. Het salaris is relatief laag en de lat ligt nu hoger met 60.000 inwoners terwijl ze "maar voor de 'helft' betaald krijgen".

Hoger salaris

Het huidige salarisgebouw is geënt op een gemeente van 30.000 inwoners. Overigens benadrukte Van Veller ook dat alle gemeenten personele problemen kennen. Zijn collega adviseerde: "Je moet als organisatie ook een keuze maken door het loongebouw op te tillen voor een organisatie met 60.000 inwoners (in plaats van 30.000)." Vooral teamleiders staan onder druk omdat ze mensen moeten aansturen en ze hebben niet altijd strategisch inzicht om ver vooruit te kijken.

Bestuurlijke fusie levert geld op

Het meest aannemelijke toekomstscenario is een bestuurlijke fusie tussen Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen. Berenschot verwacht dat er dan zeker financieel voordeel valt te halen. Er ligt namelijk veel geld klaar vanuit de rijksoverheid om zo'n fusieproces te organiseren.

Omdat een dergelijke fusie alleen de gemeenteraad, wethouders en burgemeesters betreft, is dat relatief eenvoudig te realiseren. Berenschot denkt dat een scan uitsluitsel moet gaan bieden voor dit idee.

Andere mogelijke toekomstscenario's zijn een ontvlechting van de huidige werkwijze, een samenwerking met een andere gemeente of doorgaan zoals het nu gaat.

Onderzoek kost 95.000 euro

Het onderzoek van Berenschot werd in december 2020 begroot op 95.000 euro. Voor dit geld voerden de adviseurs gesprekken met fracties, griffiers, managers, de colleges en een delegatie van het personeel. Verder werd er gebruik gemaakt van bestaande data. Een grote enquête onder het personeel en/of inwoners vond niet plaats.

Vervolg

Het is nu aan beide gemeenteraden om de evaluatie te bespreken. De raden hebben op 9 september de gelegenheid om vragen te stellen over het rapport. Op 16 september wordt het informerend behandeld in de raad van Tytsjerksteradiel en 14 oktober opiniërend in beide raden. In afwachting hiervan gaat de organisatie verder met de in gang gezette (door) ontwikkeling.