Account
Logo
Zoeken
8.2 °C
© Jochem Wiersma

Rolpalen en wisselplaatsborden in ere hersteld

vr 4 juni 2021, 22.25 uur

DOKKUM - Op vrijdag 4 juni werden tijdens een kleine feestelijke bijeenkomst gerestaureerde rolpalen en wisselplaatsen officieel onthuld. Rolpalen en borden met de tekst 'wisselplaats’, zijn een overblijfsel uit de tijd van de trekschuit. Op initiatief van de Stichting Erfgoed Kollumerland c.a. zijn tussen Dokkum en Kollum in totaal twee rolpalen en dertien wisselplaatsborden opgeknapt.

Wethouder Jelle Boerema en gedeputeerde Avine Fokkens-Kelder namen symbolisch de post aan om die per trekschuit naar Kollum te brengen. Boerema: “Wij zijn een wisselplaats tussen land-en waterrecreatie. Dit sluit ook prima aan bij de toekomstvisie voor waterrecreatie in onze regio.” “Deze historische elementen verrijken de omgeving en de beleving daarvan. Dat is 'nijsgjirrich’ voor onszelf en voor onze toeristische gasten”, zegt Fokkens-Kelder.

Vroeger was het vervoer over water de belangrijkste vorm van transport. Voordat er zeilend scheepvaartverkeer was bestond dit transport vooral uit de trekschuit. De trekschuit werd voortgetrokken door een paard of zelfs door personen. Langs de vaarten liep een pad, het jaagpad, waar het paard liep dat verbonden was door middel van een lange lijn met het schip. Soms gebeurde het ook wel dat de schipper zijn vrouw en kinderen de schuit liet voorttrekken.

Zolang de jager (begeleider van het paard) met zijn paard langs rechte stukken oever liepen, was er geen probleem, maar als er een bocht in de vaart zat, werd de lange jaaglijn om een rolpaal heen gelegd. Deze houten of metalen rol draaide om zijn as en geleidde de lijn, zodat de schuit niet tegen de wal werd getrokken. Dat was nodig, omdat jagers of paarden vaak wel zo’n dertig tot vijftig meter voor de trekschuit uit liepen. Zij waren dan de bocht al gepasseerd en het schip nog niet.

De rolpaal stond op de hoek aan de binnenkant van het jaagpad. De 'jagers’ liepen buitenom met de lijn, die via de rol geleid werd, zodat het touw niet sleet, maar vooral in houten rollen diepe striemen achterliet vanwege de spanning en zware krachten. Aan de boven- en onderkant van de rolpaal zijn vaak ijzeren geleidingsbeugels gemonteerd, soms voorzien van een sierlijke krul. Deze beugels moesten voorkomen dat de jaaglijn van de rolpaal afliep.

Behalve de rolpalen zijn er langs het water nog meer objecten te vinden die herinneren aan de tijd van voor de gemotoriseerde scheepvaart, zoals palen met het bordje 'Wisselplaats' of 'Strijk'. Een paal met het opschrift 'Strijk' betekende dat de schepen hun mast moesten strijken om bruggen te kunnen passeren. Op de plek waar zo’n wisselpaal stond, was de vaarweg iets breder, zodat schepen elkaar konden passeren. Het jaagpad ligt meestal aan één kant van een vaart of kanaal, ook omdat er daar geen begroeiing of bebouwing langs de oever kon staan, zoals de Trekweg langs de Strobossertrekvaart.

De meeste rolpalen en wisselplaatsborden zijn tegenwoordig uit het landschap verdwenen. In de provincie Groningen is er echter nog een flink aantal bewaard gebleven op hun oorspronkelijke plek. In samenwerking met het bedrijfsleven en de provincie Fryslân heeft de gemeente Noardeast-Fryslân tussen Dokkum en Kollum nu een stukje historie kunnen bewaren.

FOTONIEUWS


 

Heb je een tip? WhatsApp!
Stuur je bericht, foto of video via:
+31638400733 of via de tiplijn

Meer nieuws



regionaal nieuws

Vlammen slaan uit schoorsteen bij woning in Drachten

Vlammen slaan uit schoorsteen bij woning in Drachten

regionaal nieuws

Auto's zwaar beschadigd bij botsing op N919

Auto's zwaar beschadigd bij botsing op N919



regionaal nieuws

SmelneFM koerst aan op samenwerking Opsterland

SmelneFM koerst aan op samenwerking Opsterland


regionaal nieuws

Gewonde bij botsing op Kolonieweg in Opende

Gewonde bij botsing op Kolonieweg in Opende

regionaal nieuws

Meisje mishandeld door man (24) na afwijzing flirt

Meisje mishandeld door man (24) na afwijzing flirt



kwijt / misdaad in je straat

Fiets gevonden in Buitenpost

Fiets gevonden in Buitenpost