Oorlogsmonument onthuld in Opeinde

wo 5 mei 2010, 14.12 uur

OPEINDE - In Opeinde is op Bevrijdingsdag aan de Reinder de Vriessingel een monument onthuld voor de omgekomen geallieerde strijders in de tweede wereldoorlog.

Bij Opeinde zijn in de oorlog twee vliegtuigen neergestort, een Engels vliegtuig en een Amerikaans vliegtuig. In totaal vonden tien strijders hierbij de dood. Er waren ook overlevenden, die werden opgevangen bij mensen in de buurt. Als snel werden ze verder van de vliegtuigen door het verzet weggevoerd.

Tijdens een ceremonie, waarbij eerst de vlaggen halfstok werden gehangen, werden de slachtoffers uit de oorlog herdacht. Na de herdenking gingen de vlaggen weer naar boven.

Na een aantal toespraken volgde daarna de onthulling van het monument.

Anne Woudwijk uit Drachten maakte samen met zijn dochter Roelie het monument. Het motto: "Freonen far Altyd". Het monument bestaat uit drie onderdelen; een sokkel van Woudgeeltjes, een steen van zwart graniet en in de sokkel vier ornamenten op alle vier de hoeken.

Anne legde de betekenis uit aan de belangstellenden:
* De steen stelt een originele luchtkaart van Europa, half beschadigd door een in het vliegtuig uitgebroken brand
* Symbolisch is het tevens een luchtaanzicht op een beschadigd Europa (zie de opzettelijk ruw bekapte rand van de steen). De kleur zwart toont aan, dat driekwart van Europa gedurende die oorlogsdagen in een bijna hopeloze, zwarte tijd verkeerde. Het door Roelie Woudwijk gegraveerde witte gedeelte (o.a. Rusland, Engeland) betekent: onbezet gebied, vrijheid
* Bij mooi weer wordt de blauwe lucht en de lucht weerkaatst in de steen
* Symbolisch betekent dit de onlosmakelijke verbondenheid tussen het luchtruim en de aarde
* Bij mooi weer kun je jezelf weerspiegeld zien in de steen, dwars door de namen van de tien slachtoffers
* Symbolisch betekent het dat jij in een oorlog ook slachtoffer kunt worden. De overgang van leven naar dood kan immers pijlsnel plaatsvinden

Alle vier ornamenten vertonen een eenvoudige schets van een voorwerp dat in een oorlogsvliegtuig onmisbaar was:

* De chronometer. Hij wijst als tijd aan: 13.15 uur. Deze tijd is niet willekeurig gekozen, maar geeft precies het moment aan waarop het Amerikaanse vliegtuig de "Sacktime Story" in Opeinde is neergestort

* De hoogte- en drukmeter. Anne Woudwijk heeft deze meter schematisch afgebeeld als een cirkelende kringloop. Deze cirkelende lijnen komen precies overeen met een vrille, waarin een neerstortend, onbestuurbaar vliegtuig terecht kan komen

* Het horloge Op de afbeelding is een normaal vliegtuighorloge te zien, echter zonder wijzers. Een horloge zonder wijzers geeft geen tijd meer aan. Woudwijk bedoelt hiermee te zeggen dat de aardse tijd voorbij is en de grenzenloze, eeuwige tijd is aangebroken

* Het kompas. Op de afbeelding is het kompas op het westen gericht. Ook dat is bij Anne Woudwijk geen willekeur. Het betekent: wanneer een oorlogsvliegtuig zijn kompas op het westen had gericht, vloog het toestel richting Engeland, richting Vrijheid. Symbolisch gold ook dat voor ieder mens in de oorlog: richt je eigen "kompas" (levenshouding) op het westen, Dan is er hoop!

Het monument werd onthuld door een overlevende van het Amerikaanse vliegtuig, de heer James McGahee en door de heer Oliver, familie van de laatste nog in leven zijnde passagier uit het Engelse vliegtuig.

Daarna werden er bloemen gelegd door een weduwe, van een overlevende die twee jaar geleden is overleden, Plaatselijk Belang Opeinde en Burgemeester Middel van Smallingerland. Daarna was het de beurt aan belangstellenden om bloemen te leggen.

Onderstaand nog de tekst van de organisatie:

Tijdens WO II zijn twee geallieerde bommenwerpers verongelukt op het grondgebied van Opeinde, na door Duitse jagers te zijn aangevallen.

De eerste bommenwerper – een Lancaster van de Royal Air Force- stortte in de donkere ochtend van 27 juli 1942 neer tussen Rottevalle en Opeinde.

Van de zeven inzittenden vonden vier de dood. Drie van hen liggen begraven op de begraafplaats te Opeinde. De vierde, officiëel vermist, wordt herdacht door het in 1992 bij de Christelijke Basisschool in Rottevalle geplaatste “William A.J. Fuller Memorial". Het enig overgebleven bemanningslid James Henry is inmiddels 90 jaar oud.

De tweede bommenwerper – de B-24 “Sack-time Sally” van de United States Army Air Forces - stortte neer op 26 november 1943, ten noorden van de dorpsbebouwing van Opeinde. De als mascotte op het toestel geschilderde “Vrouw Sally” had niet geholpen.

Zes van de tien inzittenden overleefden de ramp niet. De naam van bemanningslid Walter Wince is in 2008 bijgevoegd op het herdenkingsmonument bij de Christelijke Basisschool in De Tike.

Twee van de vier overlevenden zijn opgevangen door Friese verzetsgroepen. Hierbij heeft de bekende 90-jarige verzetsstrijdster en schrijfster mevrouw Tiny Mulder een grote rol gespeeld. Eén van hen, luitenant James McGahee is onderduikergast geweest op de “Terroristenhoeve” onder Drachtstercompagnie; hij hoopt bij de onthulling van het monument in Opeinde aanwezig te zijn.

Voor de realisatie van het monument heeft de Gemeente Smallingerland een subsidie verleend. Ook overigens zijn het gemeentebestuur en gemeentelijke medewerkers zeer hulpvaardig geweest bij de voorbereidingen. Bovendien kreeg de werkgroep Monument Opeinde financiële steun van de Stichting Sake Sietzes Reindersmafonds te Opeinde en andere goede gevers.

FOTONIEUWS